Jouw verhaal doet ertoe: Jongeren als uitgangspunt in onderzoek én praktijk

Het Erasmus SYNC Lab combineert inzichten uit de neurowetenschappen, psychologie en sociologie om beter te begrijpen hoe jongeren opgroeien in een veranderende samenleving. Life After School leert jongeren de vaardigheden die ze op school niet meekrijgen, maar wel hard nodig hebben. Met creatieve workshops en jongerencoaches begeleiden ze vmbo- en mbo-studenten in de Randstad richting diploma en een sterke start op de arbeidsmarkt.

Van ontmoeting naar samenwerking

Kayla: “Het begon op een event van het Albeda, waar we – in het bijzijn van koningin Máxima – een rapport over prestatiedruk bij mbo-studenten overhandigden. LAS gaf daar een workshop die indruk op me maakte. Ze kregen het voor elkaar om een fijne en luchtige sfeer te creëren, waardoor je bijna vergat dat de koningin erbij was. De studenten deden een oefening met ballonnen: elke ballon stond voor een bron van prestatiedruk of stress. Studenten moesten er zoveel mogelijk vasthouden, tot het niet meer ging. Een simpele maar krachtige manier om te laten zien hoeveel jongeren moeten dragen. Dat beeld bleef me bij.”

Jamal: “Studenten schreven zelf woorden op de ballonnen en waren verbaasd over hoeveel er eigenlijk speelde in hun leven. Dat is ook hoe we werken: eerst maken we verbinding met de jongeren, dan creëren we bewustwording, en pas daarna ontstaat beweging. Onze jongeren voelen zich vaak onzichtbaar. Wij willen hen helpen in te zien dat ze ertoe doen, dat ze een stem hebben. Die stem moet ook gehoord worden in onderzoek en beleid. Daarom is onze samenwerking met SYNC Lab belangrijk.”

De tijd nemen om elkaar te leren kennen 

Jamal: “Onze samenwerking gaat goed omdat het klikt. Dat is de basis. We zijn niet meteen een project gestart, maar hebben de tijd genomen om elkaar echt te leren kennen.”

Kayla: “Precies. Verbinding en bewustwording – net als bij de jongeren – vormen ook bij ons de basis. We zijn eerst op zoek gegaan naar raakvlakken. Alleen dan kun je samen iets waardevols bouwen.”

Hoe praktijk en onderzoek elkaar versterken

Kayla: “Wij zeggen: ‘onderzoek doen mét jongeren, niet over jongeren’. LAS zet jongeren ook centraal in alles wat ze doen. Ze hebben het vertrouwen van jongeren, iets wat je als wetenschapper niet zomaar hebt. Dat maakt hen een onmisbare schakel.”

Jamal: “Wij werken veel op intuïtie en ervaring. Maar door de samenwerking met SYNC Lab kunnen we nu onderzoeken waarom onze aanpak werkt – niet alleen op gevoel en door de ervaringen van studenten, maar onderbouwd met data. Dat maakt het nog krachtiger richting gemeenten en beleidsmakers.”

De grootste uitdagingen voor jongeren

Kayla: “De samenleving verandert razendsnel. Jongeren groeien op met grote thema’s zoals klimaatverandering, sociale ongelijkheid en mentale druk. Tegelijk zijn ze bezig zichzelf te ontdekken. Sommige jongeren worden hier veel harder door geraakt dan anderen – zeker degenen met minder financiële zekerheid.”

Jamal: “Wat wij zien als uitdaging voor jongeren is het gevoel dat je geen podium hebt. Veel jongeren twijfelen aan zichzelf. Zeker als je al vroeg te horen krijgt dat je in een ‘speciale’ klas hoort of een Wajong-uitkering nodig hebt. Dat doet wat met je zelfbeeld. We werken met trainers die hun eigen verhaal delen. Sommigen zijn zelf als vluchteling gekomen of hebben een crimineel verleden. Ze zeggen: ‘Wat ik kan, kan jij ook.’ Dat geeft vertrouwen. We laten jongeren zien: jouw verhaal doet ertoe.”

Wat jongeren van je mogen verwachten

Kayla: “Dat je transparant bent. Jongeren prikken feilloos door bullshit heen. En dat je  ze vanaf het begin betrekt en hun ideeën serieus neemt. Niet alleen luisteren, maar ook iets doen met wat ze aangeven.”

Jamal: “En laat ook als professional je eigen rugzak zien. Kwetsbaarheid zorgt voor verbinding. Als jij deelt waar je vandaan komt, durven jongeren dat ook.

Hoe jongeren niet alleen meedoen, maar mee vormgeven

Kayla: “Bij mijn promotieverdediging op het Albeda ontstond het idee om samen met jongeren na te denken over hoe je kritische vragen kan stellen. Mbo-studenten zijn kritisch en denken goed na, maar krijgen vaak niet de ruimte. We willen nu samen een training ontwikkelen over kritisch denken. Wat is fake news? Hoe ga je om met AI? Wat is betrouwbare informatie? Dat past goed bij onze gedeelde missie.”

Loslaten en laten ontstaan

Kayla: “Bij engaged research moet je flexibel zijn. Jongeren hebben vaak goede ideeën, ze zijn een stuk creatiever dan wij. Zij kwamen bijvoorbeeld met het idee om een toolbox voor docenten te ontwikkelen om prestatiedruk onder jongeren te verminderen. Dat soort initiatieven ontstaan niet als je alles van tevoren dichttimmert.”

Jamal: “Jongeren aan het denken zetten en in beweging brengen kan op verschillende manieren. Misschien is er wel een kaartspel nodig in plaats van een training. Zolang het maar werkt. Het gaat om het effect, niet de vorm.”

Hoe de stem van jongeren terugkomen in beleid

Jamal: “We zitten aan tafel bij ministeries, gemeentes, scholen. De input van onze jongeren wordt echt gebruikt – bij wetsvoorstellen, of bij het ontwikkelen van beleid voor mbo’ers. Maar dat lukt alleen omdat wij bij de juiste jongeren komen, die anders zelden gehoord worden.”

Kayla: “Bij panels op bijeenkomsten zie je vaak de jongeren die wij ook wel ‘beroepsjongeren’ noemen. Dat zijn jongeren die al een netwerk hebben, weten hoe het systeem werkt, in een studentenraad zitten en heel regelmatig hun ervaringen delen met een publiek. Heel waardevol, maar niet altijd representatief. LAS werkt met jongeren die uitvallen, die strugglen, die thuis problemen hebben. Ook die stemmen moeten gehoord worden.”

Toekomstdromen: bruggen bouwen tussen werelden

Kayla: “Het lijkt me heel waardevol als we ervoor kunnen zorgen dat mbo, hbo en wo-studenten samen onderwijs kunnen volgen rondom life skills en maatschappelijke thema’s. We kunnen allemaal van elkaar leren.”

Jamal: “En dat jongeren toegang krijgen tot wetenschap. Rondleidingen op de universiteit, cursussen – zodat ze zien: ik hoor hier ook. Ik kom zelf van het mbo en ging daarna naar het hbo. Toen ik voor het eerst een universiteitsgebouw binnenliep, voelde het alsof ik een paspoort nodig had.”

Concrete stappen na de zomer

Kayla: “Onze dromen kunnen alleen uitkomen als we samen aan de slag gaan. Na de zomer begint ons onderzoek naar de werkzame elementen van LAS en soortgelijke organisaties. Ik kijk hier erg naar uit.’’

Jamal: “Zeker, ik ook! En onze nieuwe training ‘kritisch denken en vragen stellen’ die we in co-creatie met jongeren gaan maken. We hebben in ieder geval genoeg plannen!’’

Vandaag, maandag 1 september, staan Kayla en Jamal samen op het podium bij de Opening van het Academisch Jaar 2025/2026 van Erasmus Universiteit Rotterdam.