Het ministerie van VWS, de Nederlandse Zorgautoriteit en Zorginstituut Nederland zullen vaker knopen moeten doorhakken in dossiers waar het zorgveld zelf in overleg niet in uitkomt, vindt een groep wetenschappers van Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). “Wij zijn van mening dat het een illusie is dat je de lastige keuzes altijd met elkaar in goed onderling overleg gaat maken”, zegt hoogleraar Marco Varkevisser. Om het zorgstelsel houdbaar te houden, zijn ook bindende gezondheidsdoelen nodig, vinden zij.
In het onderzoekOpent extern beschrijven de wetenschappers, naast Varkevisser ook Erik Schut, Frédérique Franken en Stéphanie van der Geest, de kracht en zwaktes van het Nederlandse zorgstelsel en waar verbeteringen mogelijk zijn. Zij voerden hun onderzoek uit in opdracht van het internationale Partnership for Health System Sustainability and Resilience (PHSSR), dat als doel heeft de crisis- en toekomstbestendigheid van zorgstelsels wereldwijd te verbeteren.
Concentratie kinderhartchirurgie
Een van de uitdagingen in Nederland die ook tijdens de pandemie soms bovenkwam, is het gefragmenteerde en gedecentraliseerde zorgveld. Soms is juist een centrale partij nodig. Dan gaat het om het IZA, maar ook de verduurzaming van de zorg. Varkevisser wijst ook naar de rol van VWS bij de concentratie van de kinderhartchirurgie. “Je kunt tientallen jaren met elkaar praten over hoe we dat concentreren en waar. Als je er niet uitkomt, zal er toch op een bepaald moment een partij moeten zijn die een knoop doorhakt. Als het gaat om een echt lastige en maatschappelijk gevoelige keuze, zal het altijd de minister van VWS zijn als systeemverantwoordelijke. Maar dan natuurlijk wel in overleg met de Tweede Kamer.”
Andere terreinen waar nu gekeken wordt naar concentratie zijn oncologie en hart- en vaatziektes.
Financiële implicaties
Een ander voorbeeld is de verplaatsing van zorg van de tweede lijn naar de eerste lijn. “Ook dat komt niet altijd even makkelijk van de grond omdat dat ook financiële implicaties heeft voor de ziekenhuizen, die budgetten gaan kwijtraken. Dan worden de gesprekken al een stuk moeilijker dan wanneer het gaat over hoe we de zorg met elkaar beter kunnen maken. Maar we moeten toch meters maken en niet te lang in een impasse blijven hangen. Dat is toch wel een van de tekortkomingen in het huidige stelsel.”
Maar dat gefragmenteerde en gedecentraliseerde zorgstelsel heeft daarnaast ook heel veel voordelen, merkt Varkevisser op. Bijvoorbeeld als het gaat om de betrokkenheid van partijen in de zorg. “Maar op het moment dat je veranderingen teweeg wilt brengen, dan zullen er toch knopen moeten worden doorgehakt en pijnlijke keuzes moeten worden gemaakt waar niet iedereen zich in zal kunnen vinden. Dan is dat gedecentraliseerde model kwetsbaar.”
Dit artikel, geschreven door Wilbert Zuil, verscheen 9 mei 2023 op de website van Zorgvisie.Opent extern
- Professor
- Professor
- Promovendus
- Universitair Docent
